BORA BARUH
Baruh (Bora) Baruh, sefardski Jevrejin, rođen je u Beogradu 1911. godine. Bezbrižno detinjstvo koje je proveo na dorćolskoj kaldrmi prekidaju ratni dani 1914. godine. Otac Ilija zatvara krojačku radnju i odlazi sa srpskom vojskom u rat, dok majka Bulina sa decom, Borom, Isidorom i Josifom, roditeljima u bugarski grad Vidin. Dečaci su u Vidinu dobili sestru Rašelu-Šelu i započeli svoje školovanje u jevrejskoj osnovnoj školi. Po završetku Prvog svetskog rata, 1918. godine, vraćaju se u Beograd, a na mestu svog nekadašnjeg doma nalaze samo veliko zgarište. Odlazak u Požarevac bio je privremeni spas za porodicu Baruh gde Bora 1921. godine upisuje prvi razred Državne realne gimnazije i otkriva svoju ljubav prema slikarstvu. Ipak život Baruhovih iz dana u dan biva sve teži, rađaju se još dve devojčice, Simha-Sonja i Berta-Bela. Kako bi prehranio porodicu otac prihvata novi posao, što je značilo i preseljenje u Niš. Borina želja da uči slikarstvo ne jenjava i on najviše vremena provodi u svom improvizovanom ateljeu, a korisne pouke mu daje i profesor slikanja Prve niške gimnazije Moša Šamović.
Nakon položene velike mature 1929. godine Bora se vratio u gotovo potpuno zaboravljeni rodni grad i upisao Pravni fakultet. Nakon završenih studija kao mladi advokatski pravnik vrlo kratko je radio u struci. U potpunosti se posvećuje umetnosti i prvi put javno izlaže radove 1933. godine na Šestoj jesenjoj izložbi slikarskih i vajarskih radova beogradskih umetnika. U tom momentu sluha za njegov talenat najviše je imala Jevrejska opština koja mu iste godine dodeljuje atelje, a potom i stipendiju za školovanje na Ècole des Beaux Arts u Parizu. Učeći kod poznatih slikara i pedagoga, Ozanfana i Lota, počeo je kao slikar impresionističke škole, a potom se razvio u koloristu. Boravak u Francuskoj Bora je iskoristio i za političku angažovanost uključivanjem u KP Jugoslavije i KP Francuske. Istovremeno šalje svoje radove na prolećne i jesenje izložbe u Beogradu, upoznaje Elviru Žilia, svoju buduću suprugu, dobija sina Žan-Kloda, okuplja se sa jugoslovenskim slikarima u Udruženju jugoslovenskih umetnika u Parizu, izlaže na Svetskoj izložbi u Parizu 1937., zatim u salonu "Tuileries", kao i u galerijama "Niveau", "Carmina", "Galerie de Paris".
Svoju poslednju samostalnu izložbu organizovao je 1939. godine u Zagrebu, da bi potom neko vreme sa porodicom proveo na Jadranskom moru, što su bili i poslednji dani mira i spokoja za Boru, Elviru i malog Žan-Kloda. Iste godine opet se našao u zarobljeništvu u Glavnjači, a prebacivanje u Bilećki logor bilo je nova prekretnica u daljem životu i umetničkom radu Bore Baruha. Njegovo slikarstvo sada dobija drugu dimenziju, nastoji da bude svedok događaja i strahota, da kao reporter ostavi trag pokolenjima o tadašnjim ratnim danima. Nastali radovi su sada crteži, a ne slike. Sredinom maja 1940. uspeva da izađe iz logora, vraća se u Beograd ali je i dalje pod stalnom prismotrom. Te godine učestvuje na Dvanaestoj prolećnoj i Trinaestoj jesenjoj izložbi slikarskih i vajarskih radova jugoslovenskih umetnika u Umetničkom paviljonu na Kalemegdanu, ni ne sluteći da je to gotovo kraj njegovog bogatog umetničkog opusa.
Bora Baruh je za sobom ostavio brojno (oko 200 slika i gotovo isto toliko crteža) i tematski raznovrsno slikarstvo sa prikazom portreta, gradskih veduta, pejzaža, enterijera i mrtve prirode.
Barbara Panić